تهدیدهای احتمالی را به شیوه‌ی مؤثری مدیریت کنیم.
استفاده از تحلیل SWOT در کسب‌وکار خیلی بهتر از چیزی است که به‌نظر می‌رسد. نه تنها وقت‌گیر نیست، بلکه شما را وادار می‌کند تا در موردکسب‌وکار خود به روش‌های کاملاً جدید فکر کنید. تحلیل SWOT به شما کمک می‌کند تا با بررسی نقاط قوت و نقاط ضعف کار خود و همچنین فرصت‌ها و تهدیدهایی که در بازار با آن مواجه هستید بتوانید یک استراتژی کسب‌وکار قوی را توسعه دهید.
تحلیل SWOT چیست؟
اصطلاح SWOT مخفف کلمات قدرت، ضعف، فرصت و تهدید در زبان انگلیسی است. در واقع می‌توانیم تحلیل SWOT را به عنوان لیست سازمان‌یافته‌ای از بیشترین نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها در کسب‌وکار تعریف کنیم.
نقاط قوت و ضعف عوامل درونی سازمان را نشان می‌دهد که در طول زمان می‌توانید آن‌ها را تغییر دهید (شهرت، حق امتیاز، مکان). اما فرصت‌ها و تهدیدها عوامل بیرونی هستند (عرضه‌کننده‌ها، رقبا، قیمت‌ها) که چه بخواهید یا نه اتفاق می‌افتد و نمی‌توانید آن‌ها را تغییر دهید.
کسب‌وکارهای موجود می‌توانند همیشه از این تحلیل چهت ارزیابی یک محیط درحال تغییر استفاده کنند. در حقیقت به شما توصیه می‌کنم حداقل سالانه یک جلسه‌ی بررسی استراتژی داشته باشید که با تحلیل SWOT آغاز شود. کسب‌وکارهای جدید نیز باید از این تحلیل به عنوان بخشی از فرآیند برنامه‌ریزی خود استفاده کنند.
در این مطلب موضوعات زیر را توضیح خواهیم داد:
-
تحلیل SWOT چگونه انجام می‌شود؟
-
سؤالاتی که درطول تحلیل SWOT پرسیده می‌شود.
-
توسعهی استراتژی‌ها از طریق تحلیل SWOT
تحلیل SWOT چگونه انجام می‌شود؟
برای این‌که آنالیز SWOT کامل‌ترین و بهترین نتیجه را داشته باشد بهتر است آن را توسط گروهی از افراد شرکت با دیدگاه‌ها و شرایط مختلف انجام دهید. این فرآیند فرصتی است تا تیم خود را متحد سازید و آن‌ها را به مشارکت و پایبندی به استراتژی سازمان تشویق کنید. تحلیل SWOT را معمولا در یک قالب چهارخانه‌ای نشان می‌دهند اما شما می‌توانید روشی را به‌کار ببرید که درک و نتیجه‌گیری آن برایتان آسان‌تر است. اما من پیشنهاد می‌کنم برای شناخت عوامل این چهار مورد، جلسه‌ی طوفان‌فگری برگزار کنید یا از اعضای تیم بخواهید جدول تحلیل SWOT را به‌طور جداگانه کامل کنند، سپس برای بحث و جمع‌بندی نتایج ملاقات داشته باشند. نسخه‌ای که درنهایت اجرا می‌کنید به ترتیب اولویت دسته‌بندی کنید.
سؤالاتی که درطول تحلیل SWOT پرسیده می‌شود
در این‌جا به سؤالاتی اشاره می‌کنیم که در توسعهی کلیه‌ی بخش‌های آنالیز SWOT به کمک شما می‌آید. قطعاً سؤالات دیگری هم وجود دارد، اما ما فقط به اصلی‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:
نقاط قوت (عامل درونی، مثبت یا سازنده)
نقاط قوت از ویژگی‌های مثبت، محسوس و نامحسوس است که از عوامل داخلی سازمان به‌حساب می‌آید و قابل کنترل هستند.
-
چه کاری را خوب انجام می‌دهید؟
-
منابع درونی شما چیست؟ به موارد زیر فکر کنید:
- ویژگی‌های مثبت افراد ازجمله دانش، زمینه، آموزش، اعتبارنامه، شبکه، شهرت یا مهارت.
- دارایی‌های محسوس مانند سرمایه، اعتبار، مشتری‌ها، کانال‌های توزیع، حق امتیاز یا فن‌آوری.
-
شما چه مزیت و امتیازی نسبت به رقبا دارید؟
-
آیا توانایی تحقیق و توسعهی قدرتمندانه را دارید؟تولید امکانات و تسهیلات چطور؟
-
چه جنبه‌های مثبت دیگری در عوامل درونی کسب‌وکار شما وجود دارد که به ارزش‌ها و رقابتی بودن شرکت می‌افزاید؟
نقاط ضعف (عوامل درونی، منفی)
نقاط ضعف ویژگی‌هایی از کسب‌وکار هستند که ارزش‌هایتان را کاهش می‌دهند و شما را در معرض زیان‌های رقابتی قرار می‌دهند. بنابراین لازم است در این زمینه بیشتر پیشرفت کنید تا بتوانید از پس بهترین رقبا هم برآیید.
-
کدام عوامل تحت کنترل شما از توانایی‌های شما می‌کاهد تا مزیت رقابتی را حفظ کند؟
-
برای رسیدن به اهداف اصلی یا رقابت با قوی‌ترین رقیبان در چه زمینه‌ای به پیشرفت نیاز دارید؟
-
در کسب‌وکار خود چه کمبودهایی دارید؟ (مثلا تخصص یا دسترسی به مهارت یا تکنولوژی)
-
آیا کسب‌وکار شما دارای منابع محدود است؟
-
آیا کسب‌وکار شما در مکانی نامناسب است؟
فرصت‌ها (عوامل بیرونی، مثبت)
فرصت‌ها عوامل جذاب بیرونی هستند که دلایل موفقیت کسب‌وکار شما را نشان می‌دهند.
-
چه فرصت‌هایی در محیط کاری شما هست که می‌توانید از آن سود ببرید؟
-
آیا حس شما نسبت به کسب‌وکارتان مثبت است؟
-
آیا اخیراً در بازار رشدی وجود داشته یا تغییرات دیگری بوده است که منجربه ایجاد یک فرصت شود؟
-
آیا فرصت‌ها مداوم و درحال پیشرفت‌اند یا موقتی است؟ زمان‌بندی شما چگونه است و چه ایرادهایی دارد؟
تهدیدها (عوامل بیرونی، منفی)
یکی از عوامل بیرونی و بسیار مخرب که در کنترل ما هم نیست همین تهدیدها هستند که می‌تواند استراتژی یا حتی خود کسب‌وکار را به خطر بیندازد. نمی‌توان آن‌ها را کنترل کرد اما ممکن است با برنامه‌های احتمالی بتوانیم با آن‌ها مقابله و این تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم.
-
رقبای حال حاضر یا بالقوه‌ی شما چه کسانی هستند؟
-
کدام یک از عوامل غیرقابل کنترل می‌تواند کسب‌وکار شما را به خطر بیاندازد؟ آیا چالش‌هایی هست که در اثر توسعه یا فرآیند نامطلوب ایجاد شده باشد و منجربه کاهش درآمد و سود شود؟
-
چه شرایطی تلاش‌های شما را در بازاریابی تهدید می‌کند؟
-
آیا تغییرات قابل توجهی در قیمت‌های عرضه‌کننده یا دردسترس بودن موادخام وجود دارد؟
-
در مورد تغییرات در رفتار مصرف‌کننده، اقتصاد، یا قوانین دولت چطور؟ آیا باعث کاهش فروش شما خواهد شد؟
-
آیا محصول یا فناوری جدیدی معرفی شده است که محصولات، تجهیزات یا خدمات شما را منسوخ کند؟
توسعهی استراتژی‌ها از طریق تحلیل SWOT
وقتی نتایج تحلیل SWOT خود را شناسایی و اولویت‌بندی کردید می‌توانید برای توسعهی استراتژی‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت از آن‌ها بهره ببرید. ارزش واقعی این عمل زمانی مشخص می‌شود که از این نتایج برای به‌حداکثر رساندن تاثیرات مثبت آن بر کسب‌وکار و به‌حداقل رساندن نکات منفی استفاده کنید.
اما چگونه می‌توان نتایج SWOT را به استراتزی تبدیل کرد؟ برای پاسخ به این سؤال باید بدانیم چهار عامل نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها چگونه در سازمان با یکدیگر همپوشانی دارند؟ گاهی اوقات به این تکنیک تحلیل SWOT می‌گویند.
به عنوان مثال، نقاط قوت خود را درنظر بگیرید آنگاه سعی کنید با یافتن راه‌های مناسب از این نقاط قوت برای به حداکثر رساندن فرصت‌ها استفاده کنید (راهبرد SO). سپس به این فکر کنید که از همان نقاط قوت چگونه باید استفاده کرد تا تهدیدهای موردنظر به‌حداقل برسد (راهبرد ST).
در ادامه با استفاده از این فرصت‌ها راهبردهایی را توسعه دهید که نقاط ضعف را به‌حداقل برساند (راهبرد WO) یا جلوی تهدیدها را بگیرد (راهبرد WT).
وقتی استراتژی‌های خود را توسعه دادید و آن‌ها را در برنامه‌ی استراتزیک خود اجرا کردید، حتماً به‌طور منظم جلسات بررسی برگزار کنید سپس به کمک این جلسات توضیح دهید که چرا نتایج استراتژی‌های شما با آنچه که برنامه‌ریزی کرده‌اید تفاوت دارد.
منبع: bplans